تاریخ فنون و منابع آن در ایران قدیم
Abstract
اين کتاب در پاسخ به پرسش هايي فراهم آمده که سال ها نويسنده کتاب دل مشغول آنها بوده است: چگونه تاريخ فنون ايران را مي توان مطالعه کرد؟ آيا تاريخي بنام فنون ايران وجود دارد؟ فرق تاريخ و چگونگي پيشرفت فنون در ايران با تاريخ تحوّل فنون غرب در کجاست؟ آيا ورود فنون غربي به ايران موجب رکود فنون بومي شده است؟ آيا پيش از اخذ و اقتباس فنون غربي، ايرانيان ابزار و وسايلي که بتوان به آن ها عنوان "فنون" داد داشته اند؟ و سرانجام اين که براي پژوهش در باره اين پرسش ها از کجاي تاريخ بايد آغاز کرد؟
نويسنده در مقدمه کتاب به نقد و بحث در باره منابع مورد بهره جوئي در تدوين اثر خود مي پردازد و به اين واقعيت اشاره مي کند که در باره اين گونه پرسش ها تحقيق درخوري انجام نگرفته است. او پژوهش خودرابه دو بخش تقسيم مي کند. بخش اوّل، مطالعه در باره ابزار و منابع و شامل پنج فصل است: چرخ و ارابه؛ چوب؛ زغال سنگ و نفت؛ سنگ؛ و آب و قنات. در بررسي هريک از اين زمينه ها محبّي به عوامل تاريخي، اجتماعي، اقتصادي و جغرافيائي توجهي خاص دارد و از همين رو درپژوهش خود به ادبيات پارسي، سفرنامه هاي سيّاحان غربي، مينياتورها و حفاري هاي آثار باستاني و نيز متون زبان شناسي توسّل مي جويد. به اين ترتيب، تلاش عمده او بر اين است تا مسير جابجائي ابزار و شيوه هاي فنون را در منطقه هاي جغرافيائي ايران و کشورهاي همجوار، با بهره جويي از نقشه هاي مناسب نشان دهد. اين شيوه تحقيق کتاب را از ارزش و اهميت خاص و کم نظيري برخوردار کرده است. در اين بخش مؤلف نه تنها به بررسي محدوديت ابزار در ايران و مالکيت منابع اعم از خصوصي و دولتي و روش استفاده از آنها پرداخته بلکه نقش دولت ها در گسترش يا رکود منابع را نيز بررسيده است.
نويسنده در مقدمه کتاب به نقد و بحث در باره منابع مورد بهره جوئي در تدوين اثر خود مي پردازد و به اين واقعيت اشاره مي کند که در باره اين گونه پرسش ها تحقيق درخوري انجام نگرفته است. او پژوهش خودرابه دو بخش تقسيم مي کند. بخش اوّل، مطالعه در باره ابزار و منابع و شامل پنج فصل است: چرخ و ارابه؛ چوب؛ زغال سنگ و نفت؛ سنگ؛ و آب و قنات. در بررسي هريک از اين زمينه ها محبّي به عوامل تاريخي، اجتماعي، اقتصادي و جغرافيائي توجهي خاص دارد و از همين رو درپژوهش خود به ادبيات پارسي، سفرنامه هاي سيّاحان غربي، مينياتورها و حفاري هاي آثار باستاني و نيز متون زبان شناسي توسّل مي جويد. به اين ترتيب، تلاش عمده او بر اين است تا مسير جابجائي ابزار و شيوه هاي فنون را در منطقه هاي جغرافيائي ايران و کشورهاي همجوار، با بهره جويي از نقشه هاي مناسب نشان دهد. اين شيوه تحقيق کتاب را از ارزش و اهميت خاص و کم نظيري برخوردار کرده است. در اين بخش مؤلف نه تنها به بررسي محدوديت ابزار در ايران و مالکيت منابع اعم از خصوصي و دولتي و روش استفاده از آنها پرداخته بلکه نقش دولت ها در گسترش يا رکود منابع را نيز بررسيده است.
